رنگرزی
رنگرزی پشم با قرمزدانه
قرمز دانه حشره ای است شبیه به کفشدوزک
اسم علمی آنرا (cacusse) و از دسته (hemipture) میدانند. بشر از ابتدای
تاریخ با این حشره آشنایی داشته و از ماده رنگی آن استفاده می نموده است.
اقسام حشره عبارتند از :
1- کرم ورمیلو : این حشره بر روی نوعی بلوط زندگی می کند.این نوع درخت در
جنوب اسپانیا ، جزایر کانادا و جزایر یونان میروید.حشره قرمز دانه روی شاخه
های این درخت متراکم شده و به صورت یکپارچه در می آید. کرم این حشره بیضی و
قرمز رنگ است.
2- قرمزدانه لهستانی : که در اروپا دارای شهرت و اهمیت
زیادی است. محل پرورش این حشره بیشتر در اروپای شرقی و مرکزی است این حشره
در ریشه گیاهی به نام سلرانتوس در زمینهای اروپای شرقی به وجود می آید.
کشورهای لهستان و لیتوانی و اوکراین از تولیدکنندگان عمده این حشره هستند.
3- قرمز دانه هندی : این دسته از قرمز دانه ها از قدیمی ترین ایام تاریخ
مورد استفاده قرار می گرفتند این قرمز دانه بر روی شاخه های درختی به نام
انجیر هندی و عناب پرورش می یابد و سپس روی همان شاخه خشک می شود و به
واسطه آنکه با شاخه در کوره های مخصوص حشره کشته می شود.رنگ آنها کدر شده و
پست تر از سایر انواع قرمز دانه هاست و بیشتر در صنایع لاک سازی مصرف
دارد.
4- قرمز دانه مکزیکی : این نوع قرمز دانه را ابتدا اسپانیولی ها
کشف کردند. این حشره در روی درختی به نام نوپال نشوونما می یابد و اکنون
بطور اهلی کشت شده و هم به طور وحشی در جنگلهای مکزیک و آمریکای جنوبی پیدا
می شود.
5- برداشت قرمز دانه در گذشته دور در جنوب ایران ، اهواز ، کناره های خلیج فارس و بلوچستان مرسوم بوده است.
محصول برداری سایر انواع قرمز دانه :
وقتی که حشره ماده شروع به تخمگذاری می کند.محصول برداری قرمز دانه شروع
می شود.ابتدا با کاردک های مخصوص از شاخه های درخت حشره را تراشیده و در
طشت های سفید ریخته و انها را بوسیله آب خفه می کنند.
طریقه دیگر جمع
آوری قرمز دانه آنست که پس از جمع آوری آنها را از روی آهن گداخته عبور می
دهند در اثر این عمل گرد سفید سوخته و رنگ آن مایل به سیاه می شود که آنرا
قرمز دانه سیاه می گویند.
رنگرزی پشم با قرمز دانه همراه با دندانه های مختلف
1-رنگرزی پشم با قرمز دانه و دندانه بیکرومات پتاسیم
برای قرمزدانه هر سه حالت دندانه دادن کاربرد دارد. روش دندانه بعد از رنگ
برای رتگ های بسیار روشن انتخاب میشود. همچنین در رنگهای روشن از کرم
دوتار تر داسید اگزالیک و اسید استیک و رنگ های سیر اسید سولفوریک به کار
برده می شود.ابتدا قرمز دانه را ساییده و تبدیل به گرد نموده و بعد داخل
حمام رنگ کرد.کلاف را با دندانه بیکرومات همانطور که ذکر شد دندانه داده و
بلافاصله داخل حمامی که دارای مقدار متناسب رنگ و اسید است مینمایند. حرارت
حمام را در مدت 45 دقیقه به جوش رسانیده و 90 دقیقه رنگرزی را در حالت جوش
ادامه می دهند و سپس آنرا ابتدا با آب و سپس با محلول محلول رقیق صابون
شسته ، آب کشیده و خشک می نمایند.
قرمز دانه ای که با دندانه یکرومات
همراه باشد پشم را قرمز مایل به بنفش رنگ مینماید.سبزترین رنگ که از نقطه
نظر قالی بافی حائز اهمیت است با 10 درصد رنگ و 3 درصد اسید اگزالیک در روی
خامه پشمی که قبلا با 3 درصد بیکرومات کلسیم دندانه داده شده است به عمل
می آورند که ثبات آن در برابر نور 5 تا 6 و در برابر شستشو 5 و در برابر
سایش بین 4 تا 5 می باشد.
2-رنگرزی قرمز دانه با زاج سفید :
